Het vloeibare goud uit de woestijn van Tabernas

De olijfoliefabriek Castillo de Tabernas oogt relatief eenvoudig. Enkele witgeschilderd gebouwen, een toegangspoort en een enorme parkeerplaats, waar dit keer camper Smuikje eenzaam en alleen staat te wachten tot zijn baasjes terugkomen van hun rondleiding bij dit regionale olijfoliemerk, dat z’n tentakel over de hele wereld heeft uitgespreid. De Japanse vlag wappert niet voor niets bij de entree. Zowel Japan als Rusland zijn voorname afnemers.

Ondanks dat Castillo de Tabernas één van de topmerken in Spanje is, wordt er op het terrein niet aan poespas gedaan. Het draait hier om de olijven en de machines, die ervoor moeten zorgen dat de vruchten zo snel mogelijk, uiterlijk binnen 24 uur, vloeibaar worden.

Levensbelang

Die 24 uur zijn van levensbelang, benadrukt Carmen Rueda van de olijfoliefabrikant. Hoe langer er tijd zit tussen de pluk en de verwerking hoe slechter de kwaliteit. Om het hoogste niveau, Virgen Extra, te behalen moet de olijf dus binnen één dag verwerkt worden via een zogeheten koude persing. Als alle takjes, pitten en andere ‘rommeltjes’ eruit zijn gehaald, wordt de olijf tot een soort pasta geplet, waarna het met water wordt uitgeperst. 

Als de temperatuur bij dit proces niet boven de 27 graden uitkomt dan mag er gesproken worden van een koude persing. Een kwaliteitskenmerk, want hoe lager de temperatuur hoe beter de olie. ‘Wij proberen de temperatuur rond de 20 graden te houden’.

Ook mag de vrucht niet in aanraking komen met de grond. Alleen olijven die opgevangen worden in netten kunnen aan de hoogste standaard voldoen. ‘De fermentage begint eigenlijk gelijk al. Het allerbeste is als je alles binnen 12 uur verwerkt hebt’, vertelt Carmen. 

Vloeibare goud

Castillo de Tabernas doet alles zelf. De firma aan de doorgaande weg tussen Zuid-Spaanse woestijndorpje Tabernas en het verder gelegen stadje Sorbas bezit zo’n 100.000 olijfbomen op 500 hectare. Jaarlijks produceert het tussen de 600.000 en 1 miljoen liter olijfolie.

Advertentie: e-reisgids Doñana (Apple)

Hét paradijselijke nationale park van Spanje. Prijs 8,99 euro, 146 pagina’s, 212 foto’s, 25 kaarten en een filmpje. Meer info? Klik hier. Interesse?  Ga dan naar: Apple Bookstore 

Ooit bracht het bedrijf z’n olijven,  net als vele anderen, naar de centrale olijffabriek van de regio. Maar op een gegeven moment bleek dat daar niet zo heel goed met het vloeibare goud werd omgegaan, aldus Carmen. Terwijl haar baas bijna zeker wist dat zijn olijven van uitstekende kwaliteit waren, stonden in de rapporten die door laboratoria tijdens het persingsproces werden opgemaakt min of meer standaardcijfers.

De gedachten van Carmens baas was dat blijkbaar alles bij elkaar werd gegooid en dat daar een soort gezamenlijke olie uitkwam met ‘gemiddeld een zesje’, zouden wij zeggen. In 1993 besloot de man zijn eigen weg te gaan en zelf een olijfoliefabriek te laten bouwen. ‘Vanaf 1999 doen we hier alles zelf’, benadrukt Carmen dan ook trots.

Schudmachines

De rondleiding begint aan de achterkant van de fabriek. In de overdekte ruimte staan schudmachines klaar. Nu staan ze er werkeloos bij, maar in november en december, tijdens de plukmaanden moeten ze massaal aan de bak. In die tijd draait de fabriek 24 uur, 7 dagen lang, terwijl er zeker 25 mensen volop aan het werk zijn.

We bezochten Castillo de Tabernas, omdat we over deze streek en Cabo de Gata een e-reisgids maken. In dit digitale boek, dat we eind dit jaar willen uitbrengen, beschrijven we naast deze olijfoliefabriek, de woestijn rondom Tabernas en zonne-energietestcentrum Platforma Solar de Almería.

Advertentie: e-reisgids Costa de la Luz Noord (Apple-Pdf)

De digitale reisgids over de groene gordel onder Sevilla met informatie over het prachtige nationale park Doñana & het in de buurt gelegen toeristische Costa de Islantilla. Daarnaast informatie over de romantische kustplaatsjes en havenstad Huelva, bekend van ontdekkingsreiziger Columbus.Prijs 18,99 euro, 294 pagina’s, 425 foto’s en 48 kaarten. Meer info? Klik hier. Interesse?  Ga dan naar: Apple Book Store Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)

De schudapparaten zijn vernuftige machines, die ervoor zorgen dat er niet langer met de hand hoeft te worden geplukt. Ook is op deze manier de kans dat de vrucht op de grond valt nihil.

Aan de achterkant vouwt het machine een soort omgekeerde parasol uit, waarin de olijven vallen nadat het apparaat aan de boom schudt. Eigenlijk een heel eenvoudige techniek, maar juist in zijn simpelheid uiterst efficiënt.

Brandstof

Hetzelfde geldt voor de andere apparatuur aan de achterkant van de fabriek. In een grote open, maar overdekte ruimte worden de geplukte olijven schoongemaakt en later ontpit. De takken die achterblijven worden gevoerd aan de schapen in de omgeving. De pitten worden verkocht als brandstof en een deel wordt tegenwoordig gebruikt als scrubmiddel voor de schoonheidslijn, die het bedrijf nog niet zolang geleden heeft opgezet.

In principe wordt alles wat bij het schoonmaken overblijft gerecycled. ‘Niets blijft achter’ vertelt Carmen. ‘Alles wordt verkocht’.

Computers

Het verdere verwerkingsproces vindt binnenin de fabriek plaats. Ook hier lijkt de eenvoud zijn werk te doen, maar dat is schijn. Alles is gecomputeriseerd. Al sinds de start van de fabriek doen computers het werk en houden ze het productieproces in de gaten. Zo wordt er zowel horizontaal als verticaal gecentrifugeerd. Bij het ene proces worden olie en water gescheiden. Bij het andere wordt de olie verder gefilterd. De fabriek kan dik 40.000 kilo olijven per dag verwerken. In totaal verwerkt Castillo de Tabernas 4,5 miljoen kilo op jaarbasis.

Ook buiten wordt alles met computers in de gaten gehouden. ‘We kunnen zelfs per boom exact bijhouden hoe en wat geproduceerd wordt. Ook of ze extra water nodig hebben. Alles wordt bijgehouden.’

Kathedraal

In de fabriek staan enorme stalen vaten, waarin de olie opgeslagen ligt. Carmen noemt het de kathedraal. ‘Hier ligt het goud van dit bedrijf.’ Een eindje verderop staan de inpakmachines met een labelapparaat. ‘Ja, we staan er goed op’, bevestigt Carmen als we wijzen op de vele verschillende namen op de etiketten. ‘We zijn zo exclusief dat bepaalde restaurants hun eigen naam en die van ons verenigt willen hebben op de fles. Daar zijn behoorlijk wat bekende namen bij’, klinkt het trots.

Crimescene

Eén van de vaten in de olijfoliefabriek is met politielint afgezet. Een grote foto op het blinkende vat maakt duidelijk dat het niet om een echte crimescene gaat. ‘We spelen een rol in de populaire politieserie Mar de Plastico. De agenten uit de film  hebben in dit vat een arm gevonden.’ Waar de rest van het lijk was, weet Carmen niet, maar in ieder geval niet in één van de andere vaten ?
Ook wel crime, maar dan echt, is de handel in olijfolie. Carmen zegt dat Castillo de Tabernas zich er ver van houdt, en dat lijkt logisch, want hun productie is te exclusief om mee te doen aan deze vorm van zwendel. Bovendien begint Carmen er zelf over als we het over de ‘dweperigheid’ waarmee altijd over Italiaanse natuurlijke producten wordt gesproken. ‘Zij zijn daar altijd beter in geweest’. In het verkopen van hun o, zo bijzondere olie, vlees, wijn of kaas
Maar weten jullie dat heel veel van die Italiaanse olijfolie uit Spanje komt?
Wij hadden namelijk dat verhaal ook al eerder gehoord. Carmen bevestigt het. Het gaat om heel veel liters. Italië kampt namelijk al jaren met slechte oogsten vanwege een of ander beest dat de olijfbomen kapot maakt.
Om toch aan alle hooggespannen verwachtingen te voldoen importeren ze de olie uit Spanje. Dat is op zich geen probleem. Maar wat wel een probleem is dat louche handelaren de flessen labelen alsof het om Italiaanse olijfolie gaat, terwijl er toch echt Spaanse olie in zit. En ze rekenen daar ook de bijpassende, veel hogere Italiaanse prijzen voor. 

Water in de woestijn

Dat er überhaupt iets groeit in Tabernas lijkt vreemd. Het stadje ligt middenin Paraje Natural Desierto de Tabernas. Het is officieel het enige woestijngebied van Europa. En juist daar huist Castillo de Tabernas.
Carmen bevestigt dat regen niet echt vaak valt in haar dorp. ‘Gemiddeld een paar dagen in het jaar. Alhoewel het afgelopen jaren wat meer was, maar deze plek is ideaal voor ons. Kijk om je heen… overal bergen. Dat zorgt voor vocht in de vroege ochtend. Niet in juni, juli, augustus of september, maar wel in de rest van het jaar. Verder is de aarde hier uitstekend voor olijven. De lage zuurgraad zorgt voor veel antioxidanten.
‘Verder werken we met een druppelsysteem, dat niet zo heel veel water kost’, aldus Carmen.
Volgens haar wordt alles met sensoren, gekoppeld aan een satelliet, in de gaten gehouden. ‘Ja, het is bijzonder dat je in de enige woestijn van Europa aan landbouw doet, maar we proberen zo min mogelijk water te verspillen. Je moet niet vergeten dat dit een echte woestijn is, waar het bijvoorbeeld eind april ‘s nachts min 5 is en overdag, rond een uur of drie, 27 graden. Juist die wisseling is niet slecht voor olijven.’

Vijftienhonderd soorten olijven

Je hebt drie olijvensoorten, die in Spanje gebruikt worden voor het vervaardigen van kwalitatief goede olie. Net als bij wijn kun je verschillen proeven tussen olie van picual, arbequina en hojiblanca, de door Castillo de Tabernas gebruikte olijvenrassen. Over de hele wereld komen er zo’n 1500 verschillende olijvensoorten voor. Niet alle olijven zijn overigens geschikt om geperst te worden.

Advertentie: e-reisgids Cabo de Gata - Costa de Almería (Apple-Pdf)

De e-reisgids over het Zuid-Spaanse natuurgebied Cabo de Gata – Costa de Almería is een echt kijk- en leesboek met veel details, 572 pagina’s, bijna 800 foto’s, 88 kaarten, films en wandelroutes (gps). Beschreven worden het natuurpark Cabo de Gata, mooie stranden en de halfwoestijn met de spaghettiwestern-dorpen. De authentieke havenplaats Almería met haar Arabisch kasteel krijgt alle aandacht, terwijl het achterland wordt bekeken zoals het onontdekte Sierra de los Filabres en de verlaten mijnen.
Prijs: 23,99 euro. Meer info? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Bookstore Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)