Wie in València is geweest heeft ze gezien. Azulejos, zoals tegels in Spanje heten. Ze zijn er in de mooiste patronen. Kijk maar naar de beroemde warenmarkt Mercat Central, treinstation Estació del Nord of het stadhuis. De naam die met al dat moois verbonden is, is Miguel Nolla Bruixet.
Zijn keramische tegels zijn wereldberoemd. In het begin van de vorige eeuw kwam Tout Europa naar het iets buiten València gelegen Meliana. Inmiddels is dit dorp een buitenwijk van de stad. Bereikbaar per metro. In de hoogtijdagen van mozaïekkoning Nolla, eind 19de, begin 20ste eeuw kwamen niet alleen vakbroeders als architect Gaudí, maar ook heersers als de tsaar van Rusland naar het herenhuis van de fabrikant.
Hij had de voormalige boerderij van zijn vrouw omgebouwd tot toonzaal annex woning. De fabriek waar hij zijn intens gekleurde mozaïekstenen sinds 1865 produceerde stond ernaast.
Palauet de Nolla
Het huis is te bezichtigen. En dat hebben wij gedaan. Metro 3 richting eindstation Rafelbunyol brengt je naar Meliana. Sommigen zullen het kennen, omdat deze lijn ook camperaars naar de relatief nieuwe camperplaats Nomadic València Camping Car in Albalat dels Sorells brengt.
Voor de fietsende sportieveling: vlakbij deze cp komt de Via Verde langs. Dit vrijliggende fietspad loopt onder andere naar València en komt ook nog eens vlak langs Palauet de Nolla, zoals het voormalige woonhuis annex showroom van de mozaïekkoning heet. Tot de gemeente Meliana het huis onder haar hoede nam had de tand des tijds er dik dertig jaar op losgebeukt.
Inmiddels zijn de restauratiewerkzaamheden begonnen. Er moet nog veel werk verzet worden, maar voor de bezoeker, die op zaterdag welkom is, is er genoeg moois te zien. Aan de linkerzijde van het gebouw hangt een betegeld ‘zelfportret’ van Nolla. Je moet je trouwens wel eerst even aanmelden bij de gemeente (via info@imcmeliana.com).
València is de hoofdstad van de keramiek
Tegels kom je in Spanje echt overal tegen. Op vloeren, aan wanden, aan gevels. Het geeft winkels, tv fabrieken, cafés en huizen een eigen gezicht. Met name in de streek rond València en Castellon is de keramische industrie groot. Al eeuwen. Dat Mosaico Nolla zo beroemd werd had met zijn vooruitstrevendheid te maken. Hij bedacht een mechanisch procedé dat zowel esthetisch als kwalitatief van hoog niveau was. Zo zijn de stenen volledig gekleurd. Er is niet alleen een likje verf erover gegaan. Ook kreeg hij het voor elkaar z’n ovens tot 1250 graden op te stoken, waardoor de kleuren nauwelijks meer konden verbleken.
Nolla’s eerste keramiekfabriek veranderde de industriële productie in València en wijde omgeving. Hierdoor nam het tegelgebruik niet alleen binnen, maar ook buiten aan de gevels een hoge vlucht. Met de azulejos van Nolla kon je namelijk je welvaart van een geheel eigen gezicht voorzien.
Tegels aan de huizen van de ondergang geredde visserswijk El Cabanyal
Een Valenciaanse wijk waar nog veel van Nolla’s, maar ook werken van de vele andere tegelmakers te zien zijn, is de visserswijk El Cabanyal (Canyamelar). Een (stevige) wandeling door deze ietwat verloederde buurt brengt je terug in het modernisme. Deze sierlijke stijl is gelukkig nog op veel plekken terug te vinden.
Ooit stond de wijk op de lijst om gesloopt te worden om plaats te maken voor veel meer geld opleverende hoge blokkendozen. De bevolking heeft dat in een jarenlange strijd tegen weten te houden. Maar het verval heeft tijdens die onzekere jaren huisgehouden.
Voor ons zijn Nolla, Cabanyal-Canyamelar en de vele prachtig betegelde vloeren in Spanje ook een inspiratiebron. In ons appartement in Maastricht krijgen we vloerverwarming. En laten keramische tegels het daar nu net uitstekend op doen. Weliswaar geen pracht en praal van Nolla, maar wel een soort ‘Spaans thuis’ voor ons.
Ontdek València en het rijst- en natuurgebied Albufera in 7 dagen met veel informatie, met tips Openbaar Vervoer, 33 plattegronden én 7 gps-routes.
Uiteraard gaat deze digitale reisgids langs de hoogtepunten, zoals de Groene Loper met de gebouwen van architect Calatrava. En ontdekken we ook de geheime en zelfs vergeten hoekjes.
Wil je verder reizen langs natuur en rijstvelden? Dat kan. València ligt namelijk centraal op de route over het Iberisch schiereiland. Een reis van ruim 1500 km. Geschatte duur: 3 weken.
De gids telt 393 pagina’s, waarvan ruim 100 over València, 610 foto’s, recepten, 2 filmpjes en 110 kaarten. Prijs: 23,99 euro. Meer info? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Bookstore Of: Boekenbestellen.nl
Het keramiekpaleis van València
Hoe belangrijk keramiek voor València en omgeving is, is ook te zien in het Keramiekmuseum van de stad. Dit Museo Nacional de Cerámica y Artes Suntuarias González Marti is gehuisvest in, hoe kan het ook anders, in het voormalige barok gebeeldhouwde paleis van een markies. Zo is de beroemde kunstenaar Picasso er ook vertegenwoordigd maar de 5 borden moet je goed zoeken. Zijn werk en de vitrine staan bijna verdekt opgesteld. Een entreebewijs kost 3 euro per persoon, op zondagen kun je gratis naar binnen.
Het is natuurlijk niet alleen de tegeltjes die València en de keramiekindustrie zo groot hebben gemaakt. Het gaat ook om de vormgeving. De schoonheid in de detaillering van de decoraties maakte en maakt dat keramiek uit het oosten van Spanje op met name vloeren over de hele wereld ligt. Het is ook niet voor niets dat València zich dit jaar World Design Capital mag noemen. Tot eind 2022 zul je in de stad stuiten op vormgevers vanuit de hele wereld. Op de uitstekende website www.visitvalencia.com van de stad, met zelfs Nederlandstalige pagina’s, kun je er ongetwijfeld meer over vinden.