‘Lekker’ Portugal als coronaproof alternatief

Wie ons volgt weet dat we Spanje-liefhebbers zijn. Helaas, de weg naar het land is door Covid-19 ofwel corona min of meer afgesneden. Je mag wel door het land trekken als je er maar niet verblijft. En dat hebben we gedaan. We misten het zuiden. En dan met name het Iberisch schiereiland. Vandaar dat we sinds eind september in Portugal zijn beland. Nee, geen Spanje, maar qua landschap en klimaat vergelijkbaar.

Toch was het raar om in één dag dwars door je favoriete land te koersen om vervolgens pal aan de grens, net in Portugal, halt te houden. Want hoewel het vertrouwt voelt, is Portugal toch anders. Maar dat heeft ook wel wat leuks. Het voelt meer als avontuur. We zijn wel vaker in Portugal geweest, maar dan waren het uitstapjes of korte vakanties. Als we bijvoorbeeld even afstand van het werken in Spanje namen. Even naar het buitenland, want zo voelt het. Mensen zijn anders, het eten is anders, het leven is anders. Buitenland dus. Maar voor een paar maanden is Portugal nu ons nieuwe ‘thuis’.

Uiteraard blijven we boeken over Spanje maken. We zijn zelfs met twee nieuwe e-books bezig. Daar waren we tijdens de eerste coronagolf in Nederland al mee begonnen. En misschien is het karma, maar in onze nieuwe reisgids over rijst en de nabijgelegen natuurgebieden, met de titel ‘Rijst op de korrel’, schrijven we ook over Portugal. Want net als Spanje telt ook dit land een aantal interessante, natuurrijke rijstgebieden die het ontdekken waard zijn. Dat we onze jongste boeken verder in Portugal gaan afmaken voelt dan ook goed.

De enige vraag is…

De enige vraag is: vindt ‘corona’ het goed. Gelukkig is Portugal niet al te ernstig getroffen door het virus. Ja, ook hier worden mensen ziek. Of nog erger, gaan dood. Maar de getallen staan niet in verhouding tot buurman Spanje of Nederland. Bovendien is Portugal zo dun bevolkt dat de kans dat we tegen het virus aanlopen hier minimaal is. Bovendien houden de meeste mensen zich hier keurig aan alle voorschriften – 2 meter afstand houden, handen wassen, mondkapjes op, geen feesten en partijen. En nog eens afstand, afstand, afstand. Het is hier allemaal in ruime maten voor handen. Dus voor ons gevoel zijn we hier veilig.

Denkend aan Bacalhau

Zelfs als we op restaurant gaan. Want, ja mensen, dat hoort er hier bij. Zeker in de middaguren en op zondag schuiven vele Portugezen aan tafel aan. Dus wij ook. Want ’s lands wijs, ’s lands eer. En bij eten en Portugal dan denk je algauw aan bacalhau ofwel stokvis. Gezouten en gedroogde kabeljauw. Ze kennen deze vis in alle mogelijke vormen. Als voor-, hoofd- en, misschien zelfs wel als nagerecht. Dat laatste hebben we nog niet ontdekt, maar mocht het er zijn dan gaan we het zeker proberen.

Over Portugezen wordt gezegd dat ze 365 verschillende recepten voor bacalhau hebben. Zo kunnen ze hun favoriete vis elke dag van het jaar eten. De meest bekende gerechten zijn Bacalhau à Bras, Pastéis de Bacalhau, Bacalhau com Natas. We hebben ze alle drie verorberd. Die met slagroom (com natas) is wel onze favoriet. Als dit ovengerecht goed klaargemaakt wordt, hoef je de rest van de dag niet meer te eten. Eerlijk gezegd lig je daarna op apegapen.

Op naar de roomvariant van de Bacalhau

Inmiddels hebben we de roomvariant al op diverse locaties tot ons genomen. Die van een grote Quinta (landhuis annex wijngoed) aan de toegangsweg van Viseu is nog altijd onze favoriet. We kwamen er van de week, op weg naar het rijstgebied bij Aveiro, langs.
Wij hadden ons er al helemaal op voorbereid. Nette broekjes en schone shirts aan. Maar helaas, helaas. Ze hadden bij het restaurant een besloten feest van een week. Dus dichte deur voor ons. We hebben nu onze zinnen gezet op Porto Covo aan de westkust, ver onder Lissabon. Als het goed is komen we daar komende week aan en dan moet het toch goed gaan komen.

Mispoes: in elkaar geflanst

Onlangs hebben we ‘m gegeten in Miranda do Douro, maar die was helaas te makkelijk in elkaar geflanst. Voor het zondagmiddagritueel, dit keer in Mêda, hadden we wederom een ‘Natas’ op het oog. Tijdens het googlen hadden we een goed restaurant in onze tijdelijke pleisterplaats gevonden, waar ze volgens het online-menu ook Bacalhau com Natas hadden.
Wachttijd weliswaar 45 minuten, maar wat lang duurt is meestal goed. Helaas. Onze favoriet was op de kaart doorgekrast. Uiteraard niet getreurd, want Portugal heeft meer goede gerechten. Dit restaurant had een aantal typische streekproducten op de kaart staan, waar wij ons aan bezondigd hebben.

Hoezo Portugees?

Tsja, en de ‘Portugese’ kabeljauw komt niet eens uit Portugal. Die wordt vooral gevangen in Noorse, Canadese en IJslandse wateren. Of zoals Sonia Carocha, een bekende chef-kok uit Portugal, het ietwat cynisch zegt: ‘Wij hebben een nationale specialiteit die niet in onze wateren gevangen wordt, maar voor het overgrote deel uit Noorwegen komt.’ 

De Portugees is trouwens na de Japanner en IJslander de grootste viseter ter wereld. Er wordt hier 55 kilo per persoon vis per jaar gegeten. Zo’n driehonderd soorten komen in Portugal op tafel. Wat dat betreft is het land een culinair te ontdekken gebied. Iets wat wij de komende tijd zeker gaan doen. O ja, volgens de annalen is van de 55 kilo zo’n 13 pond bacalhau.

Mocht je nu in Nederland een onbedwingbare behoefte hebben om Bacalhau com Natas te maken dan hebben wij hieronder het recept voor je. Het is niet al te moeilijk. Je hebt na afloop wel veel af te wassen, merkten we toen we het ‘nata-gerecht’ thuis namaakten.

Recept
Je hebt voor 4 personen 4 hompen bacalhau nodig. Of in totaal zo’n 600 gram kabeljauw.
Verder 1 kilo aardappels geschild en in blokjes, 2 uien, 3 knoflooktenen, 1 laurierbladje, 125 ml olijfolie, 40 gram boter, 40 gram meel, 250 ml melk, 250 slagroom, peper, zout, nootmuskaat, 50 gram strooikaas.

Stokvis

Stokvis is bij ons overigens niet overal te koop. Bij de meeste vishandels kun je het wel bestellen. Als het er niet is kun je ook verse kabeljauw kopen. Mocht wel wel gedroogde, gezouten kabeljauw op de kop weten te tikken dan moet je er rekening mee houden dat je die eerst moet ontzouten door het tussen de 12 en 24 uur in water te laten weken. Het beste is om de water om de 6 uur te verversen. Je haalt daarmee het zout eruit, terwijl de vis meer en meer weer haar oorspronkelijke omvang krijgt. Hoe dikker de vis, hoe langer het ontzilten zal duren.

Rijsteters

Behalve bacalhau eet een Portugees ook heel veel rijst. Zo’n vijftien kilo per persoon per jaar. Het is niet voor niets dat ze zelf rijst telen. Rijst dat vooral in eigen land wordt gegeten. Mocht je in Portugal uit eten gaan dan krijg je bij je vleesgerecht meestal aardappels en een hoopje rijst. Jullie hoeven voorlopig niet bang te zijn dat we een boek over stokvis gaan maken. We hebben onze handen vol onze rijstgids. 

Hoe ziet het Portugese binnenland eruit?

Terug naar onze reis. Om jullie een beetje een idee te geven van hoe het er in het Portugese binnenland uitziet hier een aantal foto’s van Miranda do Douro en Mêda. Beide steden liggen in Trás-os-Montes e Alto Douro. Zeg maar de provincie ‘achter de bergen’ want dat betekent ‘Tras os Montes’. Tsja, in onze optie liggen beiden steden eerder in de bergen. Maar wij zijn als Nederlanders ook niet veel gewend wat dat betreft.

Miranda do Douro

Miranda is een echt grensstadje. Het ligt aan de oevers van rivier Douro of in het Spaans Duero. Tegenwoordig gaan beiden landen goed met elkaar om, maar dat dat wel eens anders was kun je zien aan de ruïne van het kasteel in de bovenstad. Tijdens een van de oorlogen, ditmaal die van 1762, werd de kruitkamer van het kasteel door een kanonskogel van de Spanjaarden getroffen. Bij de daaropvolgend ontploffing kwamen 400 mensen om. Geen leuk begin van een bezoek aan het verder mooie Miranda. De rest is over het algemeen goed behouden of gerestaureerd.

Mêda

Het zuidelijker gelegen Mêda ligt wat dat betreft wat meer ‘verborgen’. Als je zo op de kaart kijkt is er eigenlijk geen aanleiding om naar het stadje af te reizen. Wij kwamen er terecht, omdat de camping van Mogadouro dicht was, en de camperplek van het iets verderop gelegen Alfândega da Fé wel mooi is, maar eigenlijk meer een gewone parkeerplaats. Wij zagen het niet zitten om daar vanaf onze aankomst om één uur ’s middags tot de volgende dag te gaan staan. Niet bijzonder genoeg. En al helemaal niet gezellig. 

Dus op naar een volgende locatie. Dat werd Mêda. De bedoeling was één nacht te blijven, maar uiteindelijk stonden we er vijf. We hebben er heerlijk gewandeld. Het stadje is niet groot, maar heeft een interessant oud hart. En een klokkentoren, waarvandaan je de gehele omgeving in ogenschouw kan nemen. Wij hebben ons er in ieder geval uitstekend vermaakt.