De Zwolse. Zo heette de krant in de volksmond. Iedereen kende ook altijd wel iemand die bij de Zwolse had gewerkt. Of die bij Tijls Kranten actief was geweest. Tijl, de familie die de krant in 1790 stichtte. En pas 198 jaar later opgaf.
Dat maakt de Zwolse Courant dan ook uniek. Behalve dat het een van de allereerste kranten – de vijfde – van Nederland was, is het de krant die het langst onder een en dezelfde uitgever werd uitgebracht. Zeg nooit nooit, maar je mag er gevoegelijk vanuit gaan dat dit nooit meer geëvenaard gaat worden.
De Stentor, opvolger van de Zwolse Courant.
Maar de Zwolse bestaat niet meer en de krant, de Stentor die ervoor in de plaats is gekomen, lijkt niet meer op het origineel, meent de 84-jarige auteur en journalist Willem van der Veen. Hij werkte meer dan een halve eeuw voor de krant en rondde onlangs het laatste deel van z’n serie over 200 jaar Zwolse Courant voor het Zwols Historisch Tijdschrift af. Een prachtig en vooral indrukwekkend tijdsbeeld dat hoogstwaarschijnlijk eind dit jaar als e-book te koop zal zijn.
Willem begon als 19-jarige jongen op de redactie. Eigenlijk was hij op het gymnasium al actief voor de krant, want als fervent sporter maakte hij wekelijks de hockeyoverzichten.
Twaalf jaar na z’n pensionering schreef hij pas z’n laatste artikel voor de krant. Hij hield ermee op toen de Zwolse in 2002 de Stentor werd. ‘Ze deden niets meer met theaterrecensies. Drie maanden na de naamsverandering was het ineens over’, verhaalt de man, die officieel eindigde als de kunstredacteur van de krant. Terwijl hij al tientallen jaren recensies schreef naast zijn ‘normale’ redactiewerk. Toen hij met pensioen ging werd z’n dagelijkse werk overgenomen door liefst drie mensen. Hij moet er nog om glimlachen.
In die twaalf jaar dat hij nog actief was, maakte hij ook diverse boeken. Zo verschenen er bundels met z’n tweewekelijkse verhalenreeks ‘Zwolle in de achteruitkijkspiegel’. Maar de geschiedschrijving van de krant waar hij 53 jaar voor werkte gaat hem het meest aan z’n hart. ‘Eigenlijk is het nooit eerder gebeurd. Er is weleens wat verschenen, maar een verhaal vanaf het begin tot het einde. Het is er niet.’ Het is duidelijk. Willem zag en ziet het als z’n taak om dat complete verhaal wel te maken. Een taak waar hij zich uiterst kundig van gekweten heeft.
Niet alleen is hij natuurlijk zelf een groot deel van die geschiedenis, maar als zoon van een vader die als illustrator voor de krant werkte, is hij min of meer met de krant opgegroeid.
De familie Van der Veen woonde boven boekhandel Waanders. Schuin aan de overkant zat Tijl. Een van z’n bekende voorgangers, Hans Alma, had veel bewaard uit de begintijd van de krant en Willem was z’n ‘erfgenaam’. ‘Ik ben de enige die alles op een rijtje heeft’, grapt hij tijdens het interview.
Hij kan het historische verhaal bij wijze van spreken vanuit de eerste hand vertellen. En zo leest het ook. Of je erbij bent als een paar belangrijke mannen in de stad besluiten een krant te beginnen. En je raadt nooit waar ze dat deden… In de Mussenhage in de wijk Kamperpoort. Vanuit die wijk begon de regionale opmars.
Kamperpoort, geboorteplaats van de Zwolse Courant
‘De Zwolse was vroeger overal. In een wijde omgeving, want het was wat dat betreft een conglomeraat. Van vlakbij de Duitse grens tot aan Amsterdam. We hadden eigen kranten in Flevoland, een deel van Drenthe, de Veluwe en een heel groot deel van Overijssel.’ Wat de krant uiteindelijk de das heeft omgedaan is dat de veelbelovende directeur Jaap Dikkers (van de Tijl-familie) veel te vroeg overleed.
‘Wij stonden onder hem op het punt Wegener over te nemen, maar het verliep precies tegengesteld. De overname van Tijl door de concurrent uit Apeldoorn viel niet meer te keren’, aldus Willem.
Willem van der Veen is op 8 oktober 2024 overleden op 92-jarige leeftijd. We danken Willem voor de leuke samenwerking bij de publicatie van zijn boek over de Zwolse Courant.
Ooggetuigen
‘De Zwolse was eens grote meneer’, benadrukt hij. Jarenlang was de krant de ooggetuige van wat er gebeurde. Zeker in de jaren dat er verder ‘niets’ was. Geen radio, geen televisie.’ Willems boek verhaalt ook over de hoogtijdagen dat Zwolle niet alleen de redactie van de Zwolse Courant binnen de stadspoorten had, maar ook journalisten van Trouw, Parool en de inmiddels verdwenen kranten De Waarheid en het Vrije Volk.
‘Dat was een gezellige tijd. Na de oorlog waren hotel Peters en de Harmonie (nu stadscafé Blij) onze bijeenkomstplekken.’ In die hoogtijdagen bezat de Zwolse zelf ook eigen kopbladen als het Nieuw Kamper Dagblad. Een krant waar Willem het vak leerde onder de toentertijd bekende Hans Wiersma. De man die in de tijd van de typemachine z’n stukken nog met de hand schreef.
Prijs 8,99 euro. 202 pagina’s, ruim 140 foto’s en illustraties. Meer informatie? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Book Store Of: Boekenbestellen.nl
Enthousiasme
Nu is de tijd gekomen dat boeken niet meer op papier worden uitgegeven, omdat dat te duur is. Zeker als een uitgever denkt dat er geen tienduizenden over de toonbank gaan. De tijd dat Willem overstapt naar het digitale tijdperk. De tijd dat z’n boek als e-book wordt uitgegeven. Een nieuw avontuur voor de 84-jarige Zwollenaar, maar een die hij nog met evenveel enthousiasme tegemoet treedt. ‘Want je bent en je blijft een journalist’, grinnikt hij aan het einde van het interview.
Ontdek meer van Camper Smuikje gaat los
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.