Met de dia’s van paps en zijn NSU naar het verdwenen Spanje

Sierlijk zijn de rode letters van mijn vader. ‘Spanje Toro Bravo 67’ staat er met een rode pen geschreven op het kunststoffen raamwerkje van de dia. Of ‘Sitges Spanje 67’.
Ik was altijd jaloers op het handschrift van mijn vader. Het was zo duidelijk leesbaar. Een handschrift zonder afwijkingen, zonder twijfels. Ik daarentegen heb een hotseknotse schrift.

Mijn letters vliegen alle kanten op, zeker als ik voor mijn journalistieke werk aantekeningen moest maken op mijn notitieblokje. Na een dag kon ik het gekrabbel bijna niet meer lezen. Wat was ik blij met een toetsenbord.

Nee, dan mijn vader. Als ik de honderden dia’s van hem bekijk weet ik dankzij zijn secuur opgeschreven aantekeningen waar en wanneer de vakantiefoto’s ongeveer zijn genomen. De tientallen diamagazijnen, bestemd om door een diaprojector te worden geschoven, verraden de vakantietrips van mijn ouders.

Ik ging natuurlijk mee, waardoor mijn vader – dé fotograaf – voortdurend foto’s van mij en mijn moeder maakte. Omgevingsfoto’s daarentegen waren zeldzaam. Wíj stonden in de belangstelling. Hij zelf stond er nooit op, op een teen of een gespiegelde fotolens in een autospiegel na. Mijn moeder maakte géén foto’s. Ook niet van hem.

Der Universeller Dia-betrachter

De dia’s belanden in mijn schoot als mijn vriendin en ik het huis van mijn moeder opruimen. Ze is naar een verzorgingshuis gegaan en we komen tijdens de verhuizing allerlei herinneringen tegen. Mijn schoolboeken uit de Meao-tijd in Nijmegen bijvoorbeeld, artikelen over kruisraketten in de schoolkrant én de tientallen diamagazijnen van mijn vader.

De dia’s worden begeleid door een loeizware, maar werkende projector met reservelamp, een lompe opbergkoffer en een Universeller Dia-betrachter. Een soort vergrootglas met een erg hete lamp erin om de piepkleine dia’s te kunnen bekijken. Aan de jaartallen op de dozen te zien, stonden ze zo’n dertig jaar stilletjes in de kast. Want na de dood van mijn vader heeft mijn moeder ze niet meer aangeraakt.

Het vakantieparadijs

De analoge beelden laten een fascinerend tijdbeeld zien. Het zijn de jaren zestig van de vorige eeuw. Nederland wordt welvarend. De burger krijgt een eigen vierwieler en gaat in Europa op pad. Ik ben zes of zeven jaar als we, voor die tijd, een enorme reis maken naar Spanje, het land dat zich razendsnel ontwikkelt tot vakantieparadijs. Op de achterbank natuurlijk en bij elke reis naar Spanje kreeg ik weer een paar Bob Evers-boeken cadeau.

Op pad met de NSU-badkuip

‘Onze’ eerste auto is een NSU die dapper met haar pruttelmotor een aanhangwagen met familietent meeneemt. De wagen ziet er, als ik de foto bekijk, uit als een badkuip op vier wielen. Onze bestemming: Costa Brava, de Spaanse kust waar je als Noord-Europeaan toen moest zijn. De camping heette Toro Bravo, meldt de aantekening van mijn vader op de dia, ofwel de wilde stier.

Het logo: een zwarte stier op een gele ondergrond. De camping bij Barcelona was voor veel Nederlanders en andere Europese vakantiegangers een bekende plek. Op de foto’s zie ik vooral katoenen tenten staan en slechts een paar caravans. En al helemaal geen campers. Honderdduizenden vakantiegangers moeten daar aan die beboste kust ten zuiden van Barcelona rondgelopen hebben. 

Zon en strand

Toro Bravo: zon en strand. Dat was de gouden combinatie. En af en toe een tripje met de NSU naar badplaats Sitges, waar ik dankzij de aantekening van mijn vader en Google weet waar ze toen gestaan hebben. Als je vanaf het Balcon del Mar Sitges de foto’s van ruim vijftig jaar geleden met die van nu vergelijkt, zie je enorme veranderingen. De bebouwing in de omgeving is geëxplodeerd. De drukke winkelstraat in de badplaats werd een voetgangerszone. De kale heuvel staat nu bomvol villa’s. 

En dan die andere foto. Van kustdorp Blanes, ook zo’n bekende toeristische naam aan de Costa Brava. Als mijn vader snel vanachter zijn stuur op de kustweg Passeig de s’Abanell een foto maakt – gevaarlijk paps – zie je een lege weg met veel bomen en een kasteel op een lege heuvel. Als de foto nu op Google vergelijkt zie je niet veel bekends meer. Nieuw beton en glas overheersen.

De loeiende gifspuit

Wat ik me van Toro Bravo goed kan herinneren was de loeiende gifspuit met trekker die de camping om de zoveel dagen over het zanderige terrein stuurde om alle insecten uit te roeien. De tenten én de gasten kregen eveneens een giflading over zich heen. Ja, de dennenbomen van de camping kan ik me ook nog wel herinneren. Of de winkel van Toro Bravo waar diepvriesspullen werd gekoeld met grote ijsblokken in plaats van ijs- en vrieskisten. En de familietent die uiteindelijk om ruimte te besparen aan het eind van de vakantie door mijn vader werd verkocht aan een groep Spanjaarden.

Ik weet dat hij enkele woorden Spaans sprak. De talenknobbel heb ik van hem, denk ik dan. Zoals bijna alle toeristen, gingen mijn ouders met mij naar Barcelona dat toen vooral Spaans en niet Catalaans was. Het land werd geregeerd door dictator Franco uit Madrid. Voor mijn ouders was de aanwezigheid van een Franco duidelijk geen probleem.

Toro Bravo bestaat niet meer

De camping Toro Bravo bestaat niet meer. In het midden van de jaren tachtig werd de wilde stier platgegooid. De in de buurt gelegen luchthaven van Barcelona had ruimte nodig. Het campingterrein is veranderd in een klein natuurgebied, waar de vliegtuigen met veel kabaal overheen vliegen. Als je goed kijkt zie de zwembaden nog liggen. De gebouwen zijn bijna allemaal verdwenen, maar het voormalige zwemparadijs bleef. Raar om het lege terrein vanuit de lucht (dankzij Google Maps) zo te zien liggen. Ik speelde daar. Ruim vijftig jaar geleden.

Nog gekker is het feit dat ik en mijn vriendin inmiddels ook rondreizen in Spanje. We zijn gek op het land en de mensen, vandaar dat we er ook e-reisgidsen over maken. De cirkel is rond. Dat hebben de vergeten dia’s van mijn vader wel duidelijk gemaakt. 

Spaans filmpje (Rtve.es) over Toro Bravo uit 1968 (1,50 min)