Met de dia’s van paps en zijn NSU naar het verdwenen Spanje

1967. Op weg naar Spanje met de NSU.
1967. Op weg naar Spanje met de NSU Prinz en aanhanger Pinto.

Sierlijk zijn de rode letters van mijn vader. ‘Spanje Toro Bravo 67’ staat er met een rode pen geschreven op het kunststoffen raamwerkje van de dia. Of ‘Sitges Spanje 67’.
Ik was altijd jaloers op het handschrift van mijn vader. Het was zo duidelijk leesbaar. Een handschrift zonder afwijkingen, zonder twijfels. Ik daarentegen heb een hotseknotse schrift.

Mijn letters vliegen alle kanten op, zeker als ik voor mijn journalistieke werk aantekeningen moest maken op mijn notitieblokje. Na een dag kon ik het gekrabbel bijna niet meer lezen. Wat was ik blij met een toetsenbord.

De dia-collectie van mijn vader.
De dia-collectie van mijn vader.

Nee, dan mijn vader. Als ik de honderden dia’s van hem bekijk weet ik dankzij zijn secuur opgeschreven aantekeningen waar en wanneer de vakantiefoto’s ongeveer zijn genomen. De tientallen diamagazijnen, bestemd om door een diaprojector te worden geschoven, verraden de vakantietrips van mijn ouders.

Ik ging natuurlijk mee, waardoor mijn vader – dé fotograaf – voortdurend foto’s van mij en mijn moeder maakte. Omgevingsfoto’s daarentegen waren zeldzaam. Wíj stonden in de belangstelling. Hij zelf stond er nooit op, op een teen of een gespiegelde fotolens in een autospiegel na. Mijn moeder maakte géén foto’s. Ook niet van hem.

De mini-diakijker.
De mini-diakijker.

Der Universeller Dia-betrachter

De dia’s belanden in mijn schoot als mijn vriendin en ik het huis van mijn moeder opruimen. Ze is naar een verzorgingshuis gegaan en we komen tijdens de verhuizing allerlei herinneringen tegen. Mijn schoolboeken uit de Meao-tijd in Nijmegen bijvoorbeeld, artikelen over kruisraketten in de schoolkrant én de tientallen diamagazijnen van mijn vader.

De dia’s worden begeleid door een loeizware, maar werkende projector met reservelamp, een lompe opbergkoffer en een Universeller Dia-betrachter. Een soort vergrootglas met een erg hete lamp erin om de piepkleine dia’s te kunnen bekijken. Aan de jaartallen op de dozen te zien, stonden ze zo’n dertig jaar stilletjes in de kast. Want na de dood van mijn vader heeft mijn moeder ze niet meer aangeraakt.

Het camping-terrein van Toro Bravo.
Het camping-terrein van Toro Bravo.
De hoofdingang van Toro Bravo, met  mijn moeder en ik op de voorgrond.Het hoofdgebouw duikt ook op in het filmpje onderaan dit verhaal.
De hoofdingang van Toro Bravo, met mijn moeder en ik op de voorgrond. Het hoofdgebouw duikt ook op in het filmpje onderaan dit verhaal.

Het vakantieparadijs

De analoge beelden laten een fascinerend tijdbeeld zien. Het zijn de jaren zestig van de vorige eeuw. Nederland wordt welvarend. De burger krijgt een eigen vierwieler en gaat in Europa op pad. Ik ben zes of zeven jaar als we, voor die tijd, een enorme reis maken naar Spanje, het land dat zich razendsnel ontwikkelt tot vakantieparadijs. Op de achterbank natuurlijk en bij elke reis naar Spanje kreeg ik weer een paar Bob Evers-boeken cadeau.

De kust Costa Brava bij Barcelona.
De kust Costa Brava bij Barcelona.
Advertentie: e-reisgids Cabo de Gata - Costa de Almería (Apple-Pdf)
Voorpagina e-reisgids Cabo de Gata - Costa de Almería

De e-reisgids over het Zuid-Spaanse natuurgebied Cabo de Gata – Costa de Almería is een echt kijk- en leesboek met veel details, 572 pagina’s, bijna 800 foto’s, 88 kaarten, films en wandelroutes (gps). Beschreven worden het natuurpark Cabo de Gata, mooie stranden en de halfwoestijn met de spaghettiwestern-dorpen. De authentieke havenplaats Almería met haar Arabisch kasteel krijgt alle aandacht, terwijl het achterland wordt bekeken zoals het onontdekte Sierra de los Filabres en de verlaten mijnen.
Prijs: 23,99 euro. Meer info? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Bookstore Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)

Op pad met de NSU-badkuip

‘Onze’ eerste auto is een NSU die dapper met haar pruttelmotor een aanhangwagen met familietent meeneemt. De wagen ziet er, als ik de foto bekijk, uit als een badkuip op vier wielen. Onze bestemming: Costa Brava, de Spaanse kust waar je als Noord-Europeaan toen moest zijn. De camping heette Toro Bravo, meldt de aantekening van mijn vader op de dia, ofwel de wilde stier.

Het logo: een zwarte stier op een gele ondergrond. De camping bij Barcelona was voor veel Nederlanders en andere Europese vakantiegangers een bekende plek. Op de foto’s zie ik vooral katoenen tenten staan en slechts een paar caravans. En al helemaal geen campers. Honderdduizenden vakantiegangers moeten daar aan die beboste kust ten zuiden van Barcelona rondgelopen hebben. 

Links: Ik met mijn moeder op Balcon del Mar Sitges in 1967. De rechter foto van Google laat het huidige balcon zien. Je kan duidelijk zien dat er meer huizen zijn gebouwd of dat de woningen zijn vergroot.

Zon en strand

Toro Bravo: zon en strand. Dat was de gouden combinatie. En af en toe een tripje met de NSU naar badplaats Sitges, waar ik dankzij de aantekening van mijn vader en Google weet waar ze toen gestaan hebben. Als je vanaf het Balcon del Mar Sitges de foto’s van ruim vijftig jaar geleden met die van nu vergelijkt, zie je enorme veranderingen. De bebouwing in de omgeving is geëxplodeerd. De drukke winkelstraat in de badplaats werd een voetgangerszone. De kale heuvel staat nu bomvol villa’s. 

De winkelstraat in Sitges in 1967. Vol met reclame en zonder voetgangerszone. Op de rechter foto de rustiger ogende winkelstraat volgens Google View.
De winkelstraat in Sitges in 1967. Vol met reclame en zonder voetgangerszone. Op de rechter foto de rustiger ogende winkelstraat volgens Google View.

En dan die andere foto. Van kustdorp Blanes, ook zo’n bekende toeristische naam aan de Costa Brava. Als mijn vader snel vanachter zijn stuur op de kustweg Passeig de s’Abanell een foto maakt – gevaarlijk paps – zie je een lege weg met veel bomen en een kasteel op een lege heuvel. Als de foto nu op Google vergelijkt zie je niet veel bekends meer. Nieuw beton en glas overheersen.

Op de linker foto zie je de kustweg van Blanes. De actuele situatie (rechts) laat Google
Op de linker foto zie je de kustweg van Blanes. De actuele situatie (rechts) laat Google zien.

De loeiende gifspuit

Wat ik me van Toro Bravo goed kan herinneren was de loeiende gifspuit met trekker die de camping om de zoveel dagen over het zanderige terrein stuurde om alle insecten uit te roeien. De tenten én de gasten kregen eveneens een giflading over zich heen. Ja, de dennenbomen van de camping kan ik me ook nog wel herinneren. Of de winkel van Toro Bravo waar diepvriesspullen werd gekoeld met grote ijsblokken in plaats van ijs- en vrieskisten. En de familietent die uiteindelijk om ruimte te besparen aan het eind van de vakantie door mijn vader werd verkocht aan een groep Spanjaarden.

Ik weet dat hij enkele woorden Spaans sprak. De talenknobbel heb ik van hem, denk ik dan. Zoals bijna alle toeristen, gingen mijn ouders met mij naar Barcelona dat toen vooral Spaans en niet Catalaans was. Het land werd geregeerd door dictator Franco uit Madrid. Voor mijn ouders was de aanwezigheid van een Franco duidelijk geen probleem.

De haven van Barcelona tijdens een bootexcursie in 1967.
De haven van Barcelona tijdens een bootexcursie in 1967.
De primitieve grensovergang bij de Franse grensplaats Le Perthus. Mijn vader (zie de lens in de spiegel) staat stil op de Spaanse N-II. De autoweg (E15) bestond nog niet. De overkapping staat er na ruim vijftig jaar overigens nog steeds.
De primitieve grensovergang bij de Franse grensplaats Le Perthus. Mijn vader (zie de lens in de spiegel) staat stil op de Spaanse N-II. De autoweg (E15) bestond nog niet. De overkapping staat er na ruim vijftig jaar overigens nog steeds.
Advertentie: het grote Spaanse routeboek

‘Het grote Spaanse routeboek’ neemt je mee op reis door het onbekende, maar mooie Spanje en het rustige deel van de Portugese Algarve. 10 Interessante reisroutes hebben we samengesteld waarbij we jullie kennis laten maken met steden, cultuur én natuur. 5500 Kilometer wordt beschreven met 79 rust- en verkenningsplekken. NIEUW: we hebben zo’n 80 Gps-bestanden toegevoegd! Het digitale boek bezit ruim 1000 foto’s en zo’n 170 handige kaarten, ondersteund door weblinks. Aantal pagina’s: 847. Prijs: 29,99 euro. Meer info? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Bookstore Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)

Toro Bravo bestaat niet meer

De camping Toro Bravo bestaat niet meer. In het midden van de jaren tachtig werd de wilde stier platgegooid. De in de buurt gelegen luchthaven van Barcelona had ruimte nodig. Het campingterrein is veranderd in een klein natuurgebied, waar de vliegtuigen met veel kabaal overheen vliegen. Als je goed kijkt zie de zwembaden nog liggen. De gebouwen zijn bijna allemaal verdwenen, maar het voormalige zwemparadijs bleef. Raar om het lege terrein vanuit de lucht (dankzij Google Maps) zo te zien liggen. Ik speelde daar. Ruim vijftig jaar geleden.

Nog gekker is het feit dat ik en mijn vriendin inmiddels ook rondreizen in Spanje. We zijn gek op het land en de mensen, vandaar dat we er ook e-reisgidsen over maken. De cirkel is rond. Dat hebben de vergeten dia’s van mijn vader wel duidelijk gemaakt. 

Spaans filmpje (Rtve.es) over Toro Bravo uit 1968 (1,50 min)

Heerlijk nostalgisch filmpje over de Spaans-Catalaanse camping El Toro Bravo (YouTube 1 min.).


12 reacties

  1. Diana
    11 maart 2019

    Wat een fantastische reis terug in de tijd moet dit zijn geweest! Super als gebeurtenissen zo seccuur bewaard worden. Dit wordt minder en minder gedaan. Geniet en maak zelf je geschiedenis……

    1. CamperSmuikje
      11 maart 2019

      Hartelijk dank voor de leuke complimenten!

  2. Anuscka
    11 maart 2019

    Wow, wat een heerlijk tripje down memory lane! Zo herkenbaar… Ook bij ons was mijn vader de fotograaf – alhoewel mijn moeder ook heel af en toe wel de camera hanteerde, of ik – met ook al zo’n mooi handschrift op alle diaraampjes. Wij kwamen in de jaren zestig en zeventig jaar na jaar op S’Abanell in Blanes, en maakten van daaruit trips naar alle andere bekende Costa Brava plekken. De dia’s waar mijn moeder en/of ik op staan, heb ik jaren geleden al en dus op een relatief slechte kwaliteit, ingescand. Alle andere (honderden, duizenden?) heb ik weggegooid na het overlijden van mijn ouders. Ik heb daar geen spijt van, maar ik merk dat het me veel doet nu ik jouw verhaal lees en oude dia’s van je vader zie… Mooi, dank je wel

    1. CamperSmuikje
      11 maart 2019

      Graag gedaan hoor, was ook heel leuk om erover te schrijven. Blijkbaar voor veel mensen een heel herkenbare periode. De eerste verre vakanties. Spanje. De costa. En dan al die leuke reacties zoals die van jou. Prachtig.

  3. Thys
    10 maart 2019

    Leuk want ik kwam enkele weken geleden ook zo de honderden dia’s van mijn vader in handen. Ik vond er mijn jeugdjaren in terug. Tot in Spanje reden de vlamingen toen nog niet. Nederlanders waren meer wereldburgers.

    1. CamperSmuikje
      10 maart 2019

      Ga je ze nog digitaliseren?

  4. hg weezeman
    10 maart 2019

    Ik was er in 1971 net getrouwd. Vooral die gifspuit is mij altijd bijgebleven en de heerlijke Cuba libres natuurlijk. Wat een toestand en dikke files toen daar bij de grens. Mooie herinneringen door jou.

    1. CamperSmuikje
      10 maart 2019

      Hoi, graag gedaan hoor

  5. Tijmen Kos
    10 maart 2019

    Heerlijk om te lezen! Ook wij zelf en mijn schoonvader hebben veel dia’s gemaakt in de jaren ’60 en ’70. Onze reizen gingen vooral naar Frankrijk en die van mijn schoonouders naar Oostenrijk. Leuk om te lezen over de Costa Brava waar we in de jaren ’90 veel zijn geweest.

    1. CamperSmuikje
      10 maart 2019

      Pure nostalgie nietwaar. Een hartelijke groet.

  6. Janske Mollen
    10 maart 2019

    Wat een mooi verhaal Walter (en Janine), Ik kwam wat later en het reizen naar het buitenland ook, maar heb ineens allerlei nostalgische gevoelens aan onze familiereisjes naar Frankrijk. In de auto met ons pap en mam en onze Roel. Cassettebandjes die ons pap er speciaal voor samenstelde, allemaal getiteld Mollie’s Choice, genummerd van I t/m … De ruzies met broer op de achterbank de koelbox in ons midden, de tent, travelsleeper en later caravan… Mooi man. Soms zou je zomaar even terug willen in de tijd, om het allemaal nog eens keer te proeven, ruiken, voelen, beleven…

    1. CamperSmuikje
      10 maart 2019

      Leuk! Pure nostalgie, en erin zwelgen mag!

Reacties zijn gesloten.

Scroll naar boven