Het nationaal park Doñana, een bedreigd paradijs

De terreinbus met toeristen ploegt over zandwegen en langs dennenbomen. Plotseling stopt de wagen. De deur wordt open gegooid. De chauffeur-gids kijkt even naar een kuil met water. Het is een vreemd gezicht. Midden in deze kurkdroge en stoffige omgeving is water zichtbaar. De kleur is groen en erg veel vocht zit er ook niet de kuil.

Eigenlijk had er meer water in moeten zitten, zegt de bestuurder. Het niveau is veel te laag. De landbouw en de golfterreinen in de buurt van het park pompen te veel grondwater op, waardoor het park steeds minder water krijgt. De regen die meestal in de herfst en winter valt, kan het tekort niet compenseren. De moerassen die voor de vele miljoenen vogels een rust- en eetplek zijn, hebben het daardoor zwaar. ‘Als dit zo doorgaat, dan wordt het hier een woestijn’, zegt onze gids boos en hij gooit zijn deur met een klap dicht. De motor loeit. We rijden verder.

Uniek

Het nationale park Doñana, gelegen tegenover de vissersstad Sanlúcar de Barrameda, is een van de belangrijkste natuurgebieden van Spanje. Ook binnen Europa is het een unieke plek. Het is zo’n 50.000 hectare groot, iets groter dan een van onze IJsselmeer-polders. Het is ook een streng beschermd gebied, waar je alleen met een gids enkele uren mag rondstruinen. Je struikelt als je met de terreinwagen rijdt over de herten, een everzwijn negeert ons als we langs de oever van de rivier Gualdalquivir rijden.

De katachtige, schuwe Lynx, die we niet hebben gezien en waarover Janine al eerder heeft geschreven, werd er gered van de ondergang middels diverse fokprogramma’s. De natuur is overweldigend. Naast de moerassen (die vollopen in de winter) en de dennenbossen (pino’s) staan langs de kust reusachtige duinen van tientallen meters hoog. Ertussen in liggen de bossen die soms veroverd worden door deze wandelende zandmonsters. De vele vogelsoorten (flamingo’s, ooievaars, keizerarend) gebruiken het als rustplek om bij te komen van de oversteek uit Afrika.

Je zou zeggen dat een dergelijk juweel goed beschermd wordt. Dat klopt ook wel. Je komt er niet zomaar in. Maar de bedreiging komt uit een heel andere hoek. In de omgeving staan illegale pompen die het grondwater voor de landbouw (rijst, aardbeien) en de golfparken oppompen. Een golfpark verslindt voor het groen houden van zijn terrein net zoveel water als een dorp van enkele duizenden inwoners.

Waterdiefstal

Het Wereld Natuur Fonds (WNF), dat in 1964 betrokken was bij de oprichting van het park, constateerde in 2012 dat er in de omgeving van het park meer dan 1000 illegale waterputten waren. In heel Spanje zou het overigens om een half miljoen illegale bronnen gaan. De overheid kijkt vaak weg, vinden de natuurbeschermers. Boetes worden wel uitgedeeld, maar niet geïnd.

Volgens UNESCO is het werelderfgoed-gebied Doñana ‘ernstig in gevaar’. Het water voor de natuur is met maar liefst 80 procent afgenomen. Doñana is niet alleen belangrijk voor de natuur, maar ook voor de mensen die er in de buurt wonen. Het aantal toeristen loopt al terug, terwijl de vissers steeds minder vis vangen. De stad Sanlúcar bijvoorbeeld kan niet zonder toeristen.

Het plan van de lokale waterbeheerder om de illegale bronnen ‘tijdelijk de gedogen’ stuit ondertussen op fel protest van het WNF. Om de druk op de autoriteiten te verhogen, hebben ze een klacht richting Brussel gestuurd. Want wordt Doñana nog wel beschermd? Hoe dit afloopt, is onduidelijk. En die onzekerheid maakte onze gids dan ook boos.

Zie ook: het wonder van Guadiamar en de redding van Doñana

Enkele beelden uit rondrit Doñana:

Advertentie: e-reisgids Costa de la Luz Noord (Apple-Pdf)

De digitale reisgids over de groene gordel onder Sevilla met informatie over het prachtige nationale park Doñana & het in de buurt gelegen toeristische Costa de Islantilla. Daarnaast informatie over de romantische kustplaatsjes en havenstad Huelva, bekend van ontdekkingsreiziger Columbus.Prijs 18,99 euro, 294 pagina’s, 425 foto’s en 48 kaarten. Meer info? Klik hier. Interesse?  Ga dan naar: Apple Book Store Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)