Klein Guernica in de vredige bergen van Alcornocales

Zicht op de bergen van Alcornocales.
Zicht op de bergen van Alcornocales.

Het is warm, erg warm als we over het heuvelige terrein lopen. Achter ons staat het karkas van een kerk. Alleen de muren en de hoofdpoort kun je nog zien. Verderop zien we enkele met riet bedekte huisjes. Het riviertje met zijn natuurlijk zwembad oogt erg aantrekkelijk. Het heldere water klatert de rotsen af, draait even rond in het meertje om daarna het verderop gelegen dal op te zoeken. De zware wandelschoenen even uit doen? Helaas, we moeten verder. Het is al laat in de middag.

De platgebombardeerde kerk als symbool voor het kwaad.
De platgebombardeerde kerk als symbool voor het kwaad.

Schuilen voor Franco

Het afgelegen plekje met de kerk heet La Sauceda, gelegen in het groene, bergachtige natuurpark Alcornocales. Het was vroeger in de jaren dertig een echt dorpje, vertelt een boswachter ons als we er rondkijken. ´Tijdens de burgeroorlog werd dit plaatsje gebombardeerd, waarbij de kerk in vlammen opging´, zegt de man.

Spanje blijkt een roerige geschiedenis te hebben. In 1936 wordt het land geregeerd door een legaal gekozen linkse regering. De militairen onder leiding van generaal Franco plegen een staatsgreep die half mislukt, waarna er een burgeroorlog à la Syrië ontstaat die drie jaar duurt. Het bergachtige gebied én La Sauceda werden gebruikt om te schuilen voor de troepen van Franco. ´Hier zat het verzet tegen Franco. Toen kwamen de bommenwerpers en werd deze plek platgegooid zoals dat ook met Guernica is gebeurd. Alles ging in vlammen op.’

Het kurkeikenbos.
Het kurkeikenbos.

Kurkeiken

Het is raar om zijn woorden op deze mooie plek te horen. Het gebied oogt zo vredig. Bommen hier? Alleen de vernietigde kerk past niet in het beeld. Rondom ons staan de kurkeiken, in het Spaans Alcornocales genoemd. De huisjes met hun schattige rieten daken zijn gedrapeerd rondom het riviertje.

´De kerk hebben we niet meer opgebouwd. De huisjes wel. Je kan ze nu huren. We hebben zelfs een website hoor. Scholen maken veel gebruik van dit terrein´, lacht hij. De oorspronkelijke bewoners trokken na de aanval in 1936 weg en kwamen nooit meer terug. Misschien vanwege de bloedige herinneringen, want beneden bij de grote weg staat een herdenkingsbord voor de mannen en vrouwen die er geëxecuteerd zijn. Volgens de boswachter zijn er 23 mensen omgekomen.

Een nat vogelparadijs

La Sauceda ligt in het hart van het natuurpark Alcornocales. Het is gigantisch natuurpark van zo´n 170.000 hectare. Ter vergelijking: in Nederland telt de Veluwe zo´n 100.000 hectare. De hoogste berg telt zo´n 1000 meter. Het is er groen en bosrijk. Logisch ook. In de herfst en het voorjaar regent het er flink. Twee tot drie keer zoveel als in Nederland. Het gebied is ook een soort landingsbaan voor miljoenen vogels die naar Afrika trekken of terugkeren. Het zuidelijkste puntje van Alcornocales ligt immers dicht in de buurt van Gibraltar en het aan de overkant gelegen Marokko.

De nog kleine vale gier wacht op het eten.
De nog kleine vale gier wacht op het eten.
Advertentie: e-reisgids Cabo de Gata - Costa de Almería (Apple-Pdf)
Voorpagina e-reisgids Cabo de Gata - Costa de Almería

De e-reisgids over het Zuid-Spaanse natuurgebied Cabo de Gata – Costa de Almería is een echt kijk- en leesboek met veel details, 572 pagina’s, bijna 800 foto’s, 88 kaarten, films en wandelroutes (gps). Beschreven worden het natuurpark Cabo de Gata, mooie stranden en de halfwoestijn met de spaghettiwestern-dorpen. De authentieke havenplaats Almería met haar Arabisch kasteel krijgt alle aandacht, terwijl het achterland wordt bekeken zoals het onontdekte Sierra de los Filabres en de verlaten mijnen.
Prijs: 23,99 euro. Meer info? Klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Bookstore Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)

Een hongerige babygier

In de buurt van het witte stadje Alcalá de los Gazules zien we vale gieren zweven. De spanwijdte van de vleugels bereikt een lengte van ruim twee meter. Een babygier zit lekker op zijn rots te wachten op het eten dat zijn ouders zullen brengen.

Het park heeft ook de grootste verzameling kurkeiken ter wereld, enkele honderduizenden zouden het er moeten zijn. Je kan de boom herkennen aan zijn rode of bruine gladde stam, want om de negen jaar wordt de kurkschors er voorzichtig afgehakt. Het eindproduct, de kurk, sluit de wijnfles af. Of wordt gebruikt om leuke tasjes te maken voor toeristen en hippe schoenzolen voor vrouwen.

Het stuwmeer van El Celemin bij Benalupe.
Het stuwmeer van El Celemin bij Benalupe.

Water

Die regen is een godsgeschenk voor het in de zomer zo droge Spanje. In het gebied heb je enkele stuwmeren die schilderachtig gelegen zijn tussen de heuvels. Een ervan is het stuwmeer van Barbate, dat onder meer de in de buurt gelegen rijstvelden van water voorziet. Als we er komen jaagt de Levante, een warme en felle oostelijke wind, over het meer. De golven hebben schuimkopjes. Niet de fijnste wind, want het is een warme wind die je snel uitdroogt.

De Levante die in deze streek zeker in de zomermaanden vaak dominant aanwezig is, heeft een keer onze kunststoffen tentstokken kapotgebeukt. ´De Levante ontstaat door het touwtrekken tussen de hogedruk-gebieden rond de Azoren en die van de Middellandse Zee. Is die in de Middellandse Zee sterker dan stroomt de oostelijke wind´, vertelt een inwoner van het gebied. In het afgelopen jaar was de Levante bijzonder aanwezig. ´In de zomermaanden juli tot en met augustus hadden we 45 dagen de Levante. Daar werd je niet blij van.´

Het bedevaartsoord Nuestra Señore de los Santos.
Het bedevaartsoord de Los Santos

Een wens bij de Señora

In de buurt van het stuwmeer én een kilometer of drie buiten Alcalá, maar net niet in het natuurpark zelf, ligt de Ermita Santuario de Nuestra Señora de los Santos, een kerk en bedevaartsoort. Het is een soort Lourdes, maar op een heel kleine schaal. Je kan bij de Madonna een wens indienen en als die uitgekomen is dan hang je als dank een schilderijtje op. Dit lieflijke kerkje in een al even lieflijk landschap heeft al heel wat wensen doen uitkomen. De vele schilderijen aan de wanden getuigen daarover.

Ook wij hebben een wens ingediend. Of wij binnenkort ook onze uitgekomen wens in schilderijvorm kunnen ophangen blijft nog even in nevelen gehuld. Maar wie volgens de legende na het gordijn opzij geschoven te hebben, de trap beklimt en achter het heiligenbeeld van de Señora terechtkomt, mag een wens doen. De Señora gaat dan haar best doen om die in vervulling te brengen.

Het interieur van de hoogst gelegen kerk van Alcalá, San Jorge.
Het interieur van de hoogst gelegen kerk van Alcalá, San Jorge.

De kerk, de trots van Alcalá

Het is het bedevaartsoord van Alcalá, want elk jaar trekt een groepje gelovigen van het stadje naar de plaats. Ze vertrekken dan vanuit de kerk San Jorge, gelegen aan het gelijknamige plein. De kerk werd gebouwd op de resten van een moskee, want lange tijd (tot 1264) hebben de Arabieren uit Afrika het hoog gelegen plaatsje in handen gehad. De portier is trots op zijn spierwit geschilderde kerk. Hij stampt met zijn voet op de vloer: ‘Kijk, hieronder ligt de moskee.’ Het binnenwerk van de kerk is sierlijk. Grote stenen bogen ondersteunen de muren, in het midden is een groot orgel aanwezig. Dat de kerk rijk was of is, maken de versierde hardhouten deuren duidelijk. En de enorme roze marmeren tafel in de sacristie.

Zicht op Alcalá de los Gazules.
Zicht op Alcalá de los Gazules.

De toegangspoort tot Alcornocales

Alcalá is officieel geen Pueblo Blanco (wit dorp), maar wie aan de rand van de rondweg naar het stadje kijkt ziet alleen maar wit geschilderde huizen die vastgeplakt lijken op de steile heuvel. Ooit heeft het levendige dorp een groot kasteel gehad, maar dat werd opgeblazen door de Franse bezetters in 1811. Nu staan de resten van een gerestaureerde toren en enkele muren nog overeind, maar je kijkt vanaf de toren wel heel erg ver het natuurpark in. Je snapt onmiddellijk waarom het stadje op deze plek werd gevestigd, want het was en is de toegangspoort tot Alcornocales.

Een rijke stad is het niet. Land- en bosbouw zijn de belangrijkste werkgevers, terwijl het toerisme belangrijker wordt. Tot in de jaren zestig telde Alcalá 11.000 inwoners, meldt de gemeentelijke website. Daarna emigreerden veel inwoners op zoek naar werk, waardoor het inwonersaantal meer dan gehalveerd werd. De website laat ook nog een ander wrang detail zien. Na de machtsgreep van Franco werden de burgemeester en enkele gemeenteraadsleden tegen de muur gezet. De geschiedenis is nooit ver weg in dit land.

Na deze korte verkenningstocht in het park, weten we een ding zeker. We zullen ook over Los Alcornocales een e-reisbook gaan schrijven. De Alcorconales wordt, na de nog dit jaar te publiceren e-reisboeken over de Costa de la Luz zuid en noord, e-book nummer drie waar Walter en ik vanaf volgend jaar aan gaan werken. De voorverkenning is goed bevallen.

Meer info over ons, camper Smuikje en onze plannen: wie zijn wij?


Scroll naar boven