Het Alhambra. Een magische naam, zo lijkt het. Een bijzondere plek ook, vinden veel toeristen in Granada, de stad waar het Arabische complex ligt. Geef ze eens ongelijk als ze op het uitkijkpunt San Nicolás aan de overkant van de vallei de paleizen, het enorme kasteel en de muren met de wachttorens zien liggen. Dat alles omlijst door een sierlijke tuin, met op de achtergrond de machtige bergketen van Sierra Nevada die in de winter nog steeds getooid is met een sneeuwkleed.
Het Alhambra is beroemd om zijn paleizen uit de 12de en 13de eeuw, voorzien van Arabische versieringen waarbij het ene detail nog sierlijker is dan het andere. En dat alles wordt begeleid door het geklater van de vele fonteinen en fonteintjes die voor rust zorgen in de bloemrijke tuinen. Als je er doorheen loopt moet je af en toe denken aan een aards paradijs dat de toenmalige islamistische heersers voor zichzelf hebben gecreëerd. Een plek waar je het beslist een tijdje uit zou kunnen houden.
Relaxed is de sfeer bij het uitzichtpunt San Nicolás
Het uitkijkpunt Mirador de San Nicolás laat de buitenkant zien van dit versteende sprookje dat zo uit de verhalen van Duizend-en-een-nacht zou kunnen komen. Als de zon in Granada langzaam ondergaat waardoor de muren van het Alhambra rozerood kleuren, verandert de sfeer op San Nicolás. Mensen zitten of hangen ontspannen op de muren, er wordt gepraat, gelachen, gezoend, kunst verkocht én muziek gemaakt door een paar gitaristen waardoor het pleintje leeft. Relaxed is de sfeer, ondanks de altijd weer terugkerende toeristenstroom naar deze plek.
Het Alhambra is een verzameling gebouwen op een berg van ruim zevenhonderd meter hoog. Op een nog hogere plek ligt het paleis Generalife, een door mooie tuinen omgeven zomerpaleis van de sultans. Overal bubbelen of spuiten waterfonteintjes, waardoor je je kan voorstellen dat het zomerpaleis in de hete zomer toch een redelijk koele plaats is geweest. De tuinen, met daartussen enkele fruitbomen en moestuinen, liggen er majestueus bij, ook als we het complex in januari bezoeken. Dat is het werk van vele hoveniers die het Alhambra en Generalife overeind houden.
Luisteren naar watergekabbel
Overal liggen irrigatiekanaaltjes waardoor je op je wandelingen vaak begeleid wordt door het rustgevende geluid van kabbelend water. De ingenieurs van die tijd waren bijzonder knap, zo blijkt als je het water over de als een leuning verkleed irrigatiekanaal van een stenen trap ziet lopen.
Het Alhambra ligt iets lager dan het Generalife, en bestaat uit verschillende Moorse paleizen en paleisjes, tuinen, een stoer kasteel (Alcazaba) en een protserig paleis van de 15de-eeuwse keizer Karel V. Dat paleis dat gebouwd werd door hem na de verdrijving van de Arabische heersers uit het Alhambra, doet pijn aan de ogen. Zo lomp, zo grof gebouwd, vinden we, ondanks de ronkende woorden van de toeristische gids en website over dit christelijke paleis. Zeker als je het vergelijkt met de sierlijkheid van de gedetailleerde plafonds en wandversieringen van het Palacio Nazaríes en zomerpaleis.
Keizer Karel lompe blokkendoos
Blijkbaar vond Keizer Karel er ook niet veel aan, want het werd eigenlijk nooit goed afgebouwd. En ook nu lijkt het een verloren blokkendoos te zijn, want er is niet veel te zien op een rond binnenplein na met een onbekend museum van de mooie kunst.
De Arabische paleizen zijn een product geweest van de heersers die bijna achthonderd jaar over grote delen van Spanje hebben geheerst. In de 8ste eeuw staken ze vanaf Afrika de Middellandse Zee over, versloegen de christelijke Visigoten en bleven tot aan het eind van de 15de eeuw min of meer de baas in Spanje, hoewel vanaf de 12de eeuw de tegenstand van de christelijke samenleving steeds sterker werd (de Reconquista). Granada was het laatste bolwerk van de sultans die over het algemeen goed samen konden leven met de overwonnen christelijke en joodse inwoners.
Granada werd een bolwerk van kunst, onderwijs en handel
Nog altijd is de Arabische invloed merkbaar in Spanje. Veel stadsnamen, zeker die in het zuiden, hebben een Arabische oorsprong, de irrigatie kreeg een stimulans, de sinaasappelbomen en de rijstteelt werden ingevoerd. Er ontwikkelde zich een Arabisch-Spaanse bouwkunst (Mudejarstijl). Steden als Granada en Cordoba werden bolwerken van kunst, onderwijs én handel tussen Europa, Afrika en het Midden-Oosten.
Terug naar Granada zelf. We hadden het al over het uitzichtpunt van San Nicolás. Er zijn er meer, hoewel dit waarschijnlijk de bekendste is. San Nicolás ligt midden in de vroegere Arabische wijk Albaicín. Dat is te zien aan de smalle straatjes – laat je eigen vierwieler thuis!– en de vele Arabische paleizen en badhuizen die je ook kan bezoeken.
Ontwijk de stadsbusje bij de rivier Darro
De rode busjes van de stadsdienst zijn smal en dat is maar goed ook, want toeristen en de brullende busjes vechten om een plek op de laaggelegen rivierweg Carrera del Darro. Soms moet een toerist een portiek induiken om het busje door te laten. Je vraagt je af wat er gebeurt in de zomermaanden als de toeristenvloed op hol is geslagen.
(Tip: wil je de Arabische wijk en het buiten Granada gelegen heiligdom Sacramonte bekijken zonder veel te wandelen op steile wegen, pak dan buslijn 34. Die rijdt voor een paar centen om en door de wijk. De toeristenbus is vele euro’s duurder en rijdt ongeveer dezelfde route).
Een indrukwekkende kathedraal
Granada is natuurlijk meer dan het Alhambra, hoewel we de indruk hebben dat de meeste bezoekers alléén voor het paleizencomplex komen. Midden in het oude, charmante centrum van de stad ligt dé kathedraal. Die is enorm en indrukwekkend, terwijl we toch door het vele reizen een beetje ‘kathedraalmoe’ zijn.
Niet alleen is de hoofdkapel mooi, zijn de steunzuilen gigantisch, maar liggen ook de twee belangrijkste koningen van christelijk Spanje begraven in de van de kerk gescheiden liggende Capilla Real de Granada. In deze koninklijke kapel zijn de katholieke koningen Isabel I van Castilië en Ferdinand V van Aragon begraven, die Granada veroverden op de Moren in 1492. Zij hebben uiteindelijk de eeuwigdurende Reconquista tegen de islamistische heersers afgerond. Het zijn de stichters van het huidige Spanje. Voor de kathedraal en de koninklijke kapel wordt entreegeld gevraagd.
Granada ademt geschiedenis
Granada ademt geschiedenis. Soms is het een mooi verhaal dat je kan zien in en op het Alhambra, of een bijzonder verhaal als je naar de herverovering van Spanje kijkt dat uiteindelijk honderden jaren heeft geduurd. Soms is het een bloedig verhaal, waar we uiteindelijk bij de Spaanse Burgeroorlog aankomen.
In 1936 grijpt het leger onder leiding van de fel anticommunistische generaal Franco de macht en alles wat links is of oogt wordt gevangen genomen of tegen de muur gezet. Eén van de slachtoffers in Granada is de dichter, schrijver en homoseksueel Federico García Lorca. Drie verkeerde vinkjes voor de generaal, en voor zijn handlangers de reden om Lorca uit zijn schuilplaats te halen en te executeren. Tot op heden is zijn graf niet gevonden, maar dat geldt ook voor zo’n honderdduizend andere Franco-slachtoffers.
Ontdek het onbekende Spaanse zuiden met lege stranden, heerlijke natuur, authentieke steden (Cádiz, Jerez, El Puerto en San Fernando) en lekker eten. Volgens Lonely Planet een van de top-10 regio’s in de wereld.Prijs 20,99 euro, 488 pagina’s, 850 foto’s en 3 filmpjes. Meer info over e-reisgids? klik hier.
Interesse? Ga dan naar: Apple Book Store Of: Boekenbestellen.nl (Pdf)
Het landhuis van dichter, schrijver en homoseksueel Lorca
Lorca wordt nu gerespecteerd in het democratische Spanje. De luchthaven van Granada is vernoemd naar hem. Midden in het centrum staat een enorm Lorca-centrum en aan de westzijde van de stad, midden tussen de moderne nieuwbouwwijken en park, ligt het oude landhuis van de Lorca-familie. Dit buitenverblijf is nog steeds ingericht zoals toen Lorca nog leefde.
Op een zwart-wit foto uit de jaren dertig van de vorige eeuw zie je een gelukkige schrijver met zijn moeder op de bank zitten. De bank staat er nog steeds. “Hier schreef hij zijn boeken terwijl hij naar de Sierra Nevada en het Alhambra keek”, vertelt de gids als we Lorca’s werk- en slaapkamer bekijken.
Bijna een aards paradijs in Granada
Na zijn executie sloot zijn moeder alle luiken van het huis totdat de burgeroorlog in 1939 voorbij was. Daarna vluchtte de familie het land uit om pas eind jaren zestig terug te keren. Het is raar om rond te lopen in een mooi landhuis, omgeven door een lommerrijke tuin. Je hoort vogels, je voelt de zon. Zo vredig hier. Bijna een aards paradijs…
Zie ook: toeristenbureau SpainInfo over Granada
Zie ook: Waar koop ik een ticket?
Zie ook: Informatie over het Alhambra.
26 februari 2024
Bedankt voor dit prachtige verhaal over Granada en al het moois wat daar te zien is !